مشخصات کتابخانه ای:
سیری در اسرار فرشتگان با رویکردی قرانی و عرفانی، محمد زمان رستمی و طاهره آل بویه، قم، بوستان کتاب، ۱۳۹۳
معرفی کتاب:
مولفان: فرشتگان وجودات کمالیِ غیرمادی هستند که در سلسلهمراتب علّی و معلولی قرار گرفتهاند و واسطههای فیض الهی به جهان میباشند. کمالات آنها ذاتی و یکباره است. نکات برجسته دیدگاه مولفان:
- فرشتگان به عنوان وجودات کمالی آفریده شدهاند که از ابتدا دارای کمالات معینی هستند.
- وظیفه اصلی آنها انتقال کمالات الهی به جهانیان است.
- تمام کمالات موجود در آفرینش، تجلی کمالات فرشتگان است که به دیگر موجودات اعطا میشود.
- انسان میتواند از طریق عبادت، مجاهده با نفس، صبر و سیر و سلوک، استعداد خود را شکوفا کند و از کمالات فرشتگان بهرهمند شود.
۲. مراتب و سلسله مراتب فرشتگان
- فرشتگان دارای مراتب متفاوت هستند و کمالات آنها یکسان نیست.
- نظام آفرینش بر اساس سلسله مراتب علّی و معلولی استوار است:
- خداوند ابتدا فرشتهای با بالاترین کمال (عقل اول / قلم اعلی) را آفرید.
- سپس هر فرشته، مبدأ آفرینش فرشته پایینتر از خود شد تا تمام ملائکه پدید آمدند.
- فرشتگان پایینتر، کمالات خود را از فرشتگان بالاتر دریافت میکنند و کاملاً مطیع اوامر آنها هستند.
- آیات قرآن مانند «وَ مَا مِنَّا إِلَّا لَهُ مَقَامٌ مَعْلُومٌ» (هر فرشته جایگاه مشخصی دارد) و «أُولِی أَجْنِحَهٍ مَثْنَى وَ ثُلَاثَ وَ رُبَاعَ» (تفاوت درجات با تعداد بالها) بر مراتب مختلف فرشتگان دلالت دارند.
۳. فرشتگان به عنوان وجودات غیرمادی
- فرشتگان از ماده جسمانی منزه هستند و در معرض زوال و فساد قرار ندارند.
- برخلاف موجودات مادی که کمالشان تدریجی است، کمال فرشتگان یکباره و بدون مانع به آنها اعطا شده است.
- آیاتی مانند «بَلْ عِبَادٌ مُکْرَمُونَ» (فرشتگان بندگان گرامیشدهاند) نشان میدهد که کمال آنها اکتسابی نیست، بلکه موهبتی الهی است.
۴. مقام معلوم فرشتگان
- مقام معلوم به معنای وظیفه معین و جایگاه ثابت هر فرشته است.
- برخی معتقدند این مقام ثابت و غیرقابل ارتقا است (به دلیل آیاتی که بر کرامت ذاتی فرشتگان تأکید دارند).
- شهید مطهری تفسیر میکند که هر موجودی جایگاه خاص خود را دارد و خارج شدن از آن جایگاه، مساوی با نابودی ذات آن است.
در نتیجه: فرشتگان وجودات کمالیِ غیرمادی هستند که در سلسلهمراتب علّی و معلولی قرار گرفتهاند و واسطههای فیض الهی به جهان میباشند. کمالات آنها ذاتی و یکباره است و هر یک دارای مقام و وظیفهای مشخص هستند. انسان میتواند با تهذیب نفس، از کمالات آنها بهرهمند شود.